چین از سال 1996 به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و از سال 1993 به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد در دنیا مطرح بوده و در حال حاضر حدود نیمی از تولید و مصرف جهانی فولاد را به خود اختصاص داده است. نقش چین در فولاد جهانی طی سال‌های اخیر بسیار برجسته بوده به‌گونه‌ای که رشد 23 درصدی تولید فولاد جهانی تا سال 2014 در مقایسه با پیش از شروع بحران اقتصادی جهانی (سال 2007) را می‌توان متاثر از رشد 68 درصدی تولید فولاد چین دانست؛ چرا که بدون در نظر گرفتن چین تولید جهانی فولاد در این سال‌ها نه تنها رشدی نداشته، بلکه شاهد کاهش 3/ 1 درصدی نیز بوده است. حال با این تفاسیر، ‌بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد جهان بعد از اتمام سال 2015 به‌عنوان سالی بحرانی برای فولاد، سیاست‌های فولادی خود را برای جلوگیری از زیان بیشتر با تغییراتی همراه کرد.

2015 سالی سخت در تاریخ صنعت فولاد چین

در سال 2015 برای اولین بار پس از بحران جهانی 2009 روند رو به رشد تولید جهانی فولاد متوقف شد و تولید فولاد خام نسبت به سال 2014 بیش از 3 درصد کاهش یافت، چین نیز کاهش 3/ 2 درصدی را تجربه کرد. البته بالاترین کاهش مربوط به مناطق آمریکای شمالی با 6/ 8 درصد و CIS با 3/ 4 درصد کاهش بوده است.

براین اساس سال 2015 یکی از سخت‌ترین سال‌های تاریخ صنعت فولاد چین بود و کاهش 4/ 5 درصدی تقاضای داخلی و مازاد عرضه سبب رقابت شدید و راه افتادن جنگ قیمتی میان بیش از 1000 تولید‌کننده فولاد در این کشور شد تا آنجا که قیمت‌های محصولات فولادی به شدت کاهش یافت. این امر سودآوری این صنعت را از بین برد و زیان سنگینی را که تا 10 میلیارد دلار برآورد شده متوجه فعالان صنعت فولاد چین کرد.در سال 2016 نیز روند کاهشی تولید فولاد چین ادامه داشته و میزان این کاهش در سه ماه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 2/ 3 درصد بوده است.

انجمن جهانی فولاد چین را مورد هدف قرار داد

میزان تولید فولاد خام در این کشور از 577 میلیون تن در سال 2009 به بیش از 808 میلیون تن در سال 2016 افزایش یافته است. 30 نوامبر 2017، انجمن جهانی فولاد توافقنامه‌ای را امضا کرد و در آن سیاست‌های چین را مورد هدف قرار داد. کشورهای ژاپن، ایالات متحده آمریکا و در کنار آن‌ها اتحادیه اروپا قصد دارند تا چین را بیش از پیش برای کاهش ظرفیت‌های فولادسازی تحت فشار قرار دهند. در این مبارزه جهانی، نمایندگانی از 33 کشور در برلین ملاقات می‌کنند تا درخصوص عرضه بیش از اندازه این محصول از چین و تبعات ناشی از آن توافق کنند.

در این توافق احتمال دارد تا از دولت‌ها خواسته شود تا گزارشی از ظرفیت تولید داخلی خود ارایه دهند که به موجب آن، سطوح عملیاتی آن‌ها 2 تا 4 بار در سال اعلام شود همچنین اقدامات اصلاحی را انجام دهند و کمک به فولادسازان داخلی و واحدهایی که توانایی ادامه رقابت ندارند را متوقف کنند. مقامات این کار گروه در ماه مارس برای بررسی پیشرفت فعالیت خود برنامه‌ریزی می‌کنند.

هدف اصلی موارد یادشده آن است که چین را وادار به تغییر در سیاست‌های خود کنند. این کشور از سوی بسیاری از دیگر کشورها به کمک برای جبران تلفات فولادسازان خود متهم شده است. اغلب دولت‌های محلی در چین، به واحدهای فولادی کمک می‌کنند. به‌علاوه دولت این کشور، بانک‌های دولتی را تحت فشار عمده‌ای قرار داده است تا از کسب‌وکارها حمایت و در این مسیر از ارایه وام و اوراق قرضه برای جمع‌آوری پول استفاده کنند.

افزایش 60درصدی ظرفیت فولاد در 10 سال

بررسی‌های انجام شده حکایت از آن دارد که ظرفیت جهانی برای تولید فولاد خام در سال 2016، نسبت به دوره 10 ساله قبل آن، رشد 60 درصدی داشت و به 2.38 میلیارد تن افزایش یافت. ظرفیت تولید فولاد چین نیز افزایش 140 درصدی را تجربه کرد و به 1.16 میلیارد تن رسید. این در حالی است که تنها از دوسوم ظرفیت فولاد استفاده می‌شود که حکایت از فزونی داشتن ظرفیت‌های احداث شده نسبت به میزان مصرف و تقاضای جهانی برای این محصول دارد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که ظرفیت بسیار بالای تولید، رقابت را سخت می‌کند. تولیدکنندگان ناچارند قیمت محصولات خود را کاهش دهند تا درنهایت امکان رقابت داشته باشند. بنابراین تداوم این روند ممکن نخواهد بود و ضرر تولیدکنندگان را به دنبال دارد. گفتنی است، شورای دولتی چین قصد دارد تا ظرفیت فولاد را تا سال 2020 تا حدود 100 تا 150 میلیون تن کاهش دهد.

شیوا نیك وظیفه – فولادنیوز